بوم گردشگردی ؛ بررسی سفر به طبیعت ایران زمین ‏

ایران پنجمین کشور از نظر غنای طبیعی و از نظر تنوع زیستی است ، تنها ایالات متحده آمریکا با ایران قابل مقایسه می باشد، این اعلام  نظر رسمی  سازمان جهانی گردشگری  بوده  ودر ادامه ی اعلان نطرش می افزاید ؛ " این در حالی است که مساحت ایران به مراتب کمتر از آمریکا است و این مهم امکان بهره مندی از آب و هوای گوناگون را در بخش های مشخصی از سال در مناطق مختلف این  کشور  را فراهم نموده است."

علاوه بر این ؛ گوناگونی طبیعی ایران ، فرهنگ غنی و تنوع آن در مناطق مختلف کشور،  توجه به آن که آشنایی با فرهنگ قومیت های مختلف با احترام و حفظ آن ها یکی دیگر از اهداف اکوتوریسم  می باشد ، یکی دیگر از نقاط قوت اکوتوریسم ایران محسوب می شود .

اکوتوریسم یا بوم‌گردشگری یا بوم‌گردی، گونه‌ای از گردشگری است که انجمن جهانی اکوتوریسم ، آن را سفر مسئولانه در مناطق طبیعی و حفاظت از طبیعت  می شناسد و  رونق آن سبب افزایش سطح رفاه مردم محلی شود.

در  بوم گدشگری ( اکوتوریسم )، گردشگران برای دیدار از مناطق طبیعی نامسکون و دست‌نخورده ی  جهان سفر می‌کنند و به تماشای گیاهان و پرندگان و ماهی‌ها و دیگر جانوران می‌پردازند و یا توریسم متکی بر طبیعت ، که شامل آموزش و ارائه توضیحاتی از محیط طبیعی است  و به گونه‌ایی باید  طراحی شود که از لحاظ اکولوژیکی (بوم شناختی) پایدار باشد.

موقعیت بوم گردشگری ایران در چهار فصل

ایران سرزمین تقابل ها و تضادها است . این نظرو اذعان بسیاری از گردشگران و متخصصان است ،که می گویند؛ایران کشوری که  درآن می توان:

۲۷متر زیر سطح دریا بودو تا ۵۶۷۱متر بالاتر ا سطح دریا،بر فراز بلندترین قله اورآسیای غربی این سرزمین را زیر نظر گرفت .

شرق شناسان و جغرافی دانان برجسته جهان معتقدند؛ تمدن ایرانی  حاصل انطباق بسیار هوشمندانه با طبیعت چندگانه فلات ایران است .

 بسیاری از آداب و رسوم نواحی بومی کشور بخشی از توانمندی صنعت توریسم ایران به شمار می‌آید. واقعیت این است که در گوشه و کنار ایران همه ساله بسیاری از آیین‌ها برپا داشته می شود که حضور در آن‌ها در یافتن راز و رمز آن‌ها آرزوی بسیاری از علاقه مندان به سیر و سیاحت است، شناسایی این آداب و رسوم این فرصت را فراهم می‌آورد که ساکنان برای برگزاری تورهای اکوتوریستی به مضاعف سازی جاذبه‌ها پرداخته و شمار متقاضیان آن را افزایش دهند .

 هم چنین ایران کشوری است که میزان بارندگی سالانه ی آن  را در حدود ۲۰۰۰میلیمتر در نواحی خزر و میزانی از همان را به  میزانی معادل صفر را  در کویر مرکزی مشاهده نمود .

 حتی می توان جنگل های غنی و سرشار خزر را با دشت های بزرگ کویری را  به یک جا داشت  و یا  می توان به یک فصل اختلاف دمای معادل منهای ۳۵ درجه را تا بیش از مثبت ۴۵ درجه را به یک جا و یک زمان تجربه نمود.

ایران کشوری است که در چهارراه مهاجرتی در آسیا و بین شرق و غرب و شمال و جنوب واقع گردیده و کشوری که کرانه کامل خلیج همیشه فارس را به طول بیش از ۱۶۰۰کیلومتر و شمال را به طولی بیش ۸۰۰ کیلوتر در اختیار دارد. 

ایران کشوری  است که؛ ۱۰ پارک ملی ،۵اثر طبیعی ملی،۲۶ پناهگاه زنده حیات وحش ،۴۷ منطقه حفاظت شده  دارد  و بیش از ۷۰۰۰ گونه گیاهی با اقلیت ۲۰درصد بومی آن ،بیش از ۵۰۰ گونه از پرندگان با اقلیتی کمی بیش از ۲۰ درصد ،در حدود۳۲۵ گونه آبزی را در جنوب و ۹۳درصد ذخیره ماهیان خاویاری جهان را در شمال ،بیش از ۱۴۸ گونه جانوری شاخه پستانداران را با اقلیتی بومی و ۱۵ درصدی در آن زیست می کنند و به حیات وحش خود ادامه می دهند .

 فلات ایران در موقعیتی است که هنوز ظرفیت های بی نهایت و جاذبه های طبیعی و هر ان چه در مفهوم اکوتوریسم می گنجد را  به یک جا دارد .

چشم‌انداز امور بین‌الملل گردشگری ایران

به نقل از ایسنا ؛ در میزگردی با موضوع «چشم‌انداز امور بین‌الملل گردشگری ایران»، که به همت موسسه طبیعت برگزار شد، در این کنفرانس گردشگری به چالش‌ها و فرصت‌های این حوزه  مورد بررسی شد تا راهکارهایی را برای بهبود شرایط بین‌المللی گردشگری ایران ارائه دهند.

 از جمله مباحث مطرح شده در این کنفرانس ، نبود برنامه از مهم‌ترین چالش‌های بخش گردشگری، به ویژه در حوزه‌ی بین‌الملل  بوده است .هرچند به گفته‌ی برخی کارشناسان، در گذشته طرحی برای گردشگری ایران با مشارکت کارشناسان سازمان جهانی جهانگردی نوشته شده بود، ولی اکنون آن‌ها معتقدند این طرح به بازنگری نیاز دارد. در واقع، از اظهار نظر کارشناسان این‌طور برمی‌آید که گردشگری فعلا طرح مدونی ندارد.

توجه به آموزش و بالابردن سطح تخصصی

به گفته ی  محمدعلی اینانلو کارشناس اکوتوریسم : تا امروز مدام درباره‌ی گردشگری فرهنگی بحث شد و می گویند ،یک گردشگر به یک مقصد چند بار سفر می‌کند، ولی باید گفت گردشگر فرهنگی به‌ندرت اتفاق می‌افتد تخت جمشید را دوباره ببیند. تنها جایی که امکان برگشت دوباره وجود دارد، عرصه‌ی طبیعت است، چون طبیعت مدام در حال تغییر است.

ما یاد گرفته‌ایم که  بگوییم  صنعت گردشگری، یکی از پردرآمدترین و اشتغال‌زاترین صنایع در دنیا است و کشور ما یکی از جوان‌ترین کشورهای دنیا است.  اما باید کارشناسان ، خبرنگاران ،عکاسان ، تورلیدرها ، مدیران بخش گردشگری  تخصص خود را افزایش دهند و سطح تخصصی  را باید با آموزش مستمر بالا برد .

چگونه برنامه ریزی کنیم

اکوتوریسم نه تنها دوست دار محیط زیست است بلکه در مقایسه با گردشگری معمول آسیب‌های فرهنگی و ایجاد تغییرات کمتری را هم دارد. در حالی‌که فحشا، بازارسیاه و مواد مخدر اغلب محصول جانبی گردشگری انبوه است، سعی اکوتوریسم بر این است که به فرهنگ احترام گذارد و  تاثیر حداقل بر روی محیط طبیعی و جمعیت انسانی کشور مقصد داشته باشد.

به دلیل این‌که اکوتوریسم اغلب مستلزم سفر به مناطق دوردست و مکان‌هایی است که در آن‌جا جوامع کوچک و محلی تجربه کمی در تعامل و برخورد با افراد بیگانه داشته اند کار آسانی نیست، دستیابی به این موضوع  مثل گردشگری رایج نمی باشد .

  بوم گردشگری یا اکوتوریسم، مستلزم داشتن ارتباط نابرابر قدرت میان بازدید کننده و میزبان است و این موضوع به نوبه خود سبب تبدیل شدن ارزش‌ها و اخلاقیات به متاعی قابل خرید و فروش است.

برای این که بتوانیم تا حدودی طبیعت گرد مسئول باشیم باید از قبل در مورد سنت‌های محلی، کدهای پوششی مورد نظر در مقصد و دیگر هنجارها موجود در مقصد بدانیم و نباید به صورت و بدون اطلاعات و دانش قبلی به اجتماعات خاص وارد شویم، مگر این که دعوت شویم و یا این کار به صورت برنامه و تور از قبل مشخص و برنامه ریزی شده باشد.

محورهای مطالعاتی؛ مباحث نظری و کاربردی

برنامه ریزی و توسعه گردشگری

-           برنامه ریزی  بوم گردشگری برای توسعه پایدار و گردشگری در نواحی ساحلی شمال و جنوب کشور .

-           مدیریت مقصد و هدف های گردشگری اکوتوریسم و روش‌شناسی  آموزشی  برای  اکوتوریسم روستایی  و برنامه ریزی  ویژگی ‌های  طبیعی  منطقه و نوع اکوتوریسم مورد نظر.

-          تدوین یک دستورالعمل آموزشی وتوجیه آموزشگران به استفاده ازروش‌های مختلف در مناطق‌گوناگون کشور.

-          تلاش برای  توسعه و پی ریزی یک نظام صدور پروانه بهره‌برداری  مفید برای  اکوتوریسم در سطح ملی .‌

-          برنامه ریزی  بازار ،همان طور که به توسعه محصولات توریستی  مرتبط است ،باید به عنوان بخشی  از فرایند برنامه ریزی  کلی  گردشگری  در نظر گرفته شود.

-            باتعیین اهداف بازاریابی،تدوین راهبرد بازاریابی،تهیه و اجرا برنامه ترویج وارائه خدمات اطلاع رسانی  گردشگری .

-          برنامه ربزی  بازار را می  توان برای  گردشگرانی  بین المللی  و داخلی  و یا به صورت ترکیبی  برای  هر دو انجام داد.

برنامه ریزی محلی

 گردشگری آسیب‌هایی(خساراتی) را نیز به دنبال دارد. در اکوتوریسم سعی بر این است که اثرات منفی هتل‌ها، مسیرها، و دیگر زیرساخت‌ها با روش‌های مختلفی مثل، استفاده از مواد قابل بازیافت، به کار بردن هرچه بیشتر مواد ساختمانی محلی، منابع تجدید پذیر، بازیافت و انهدام ایمن زباله و فضولات و به کار بستن طراحی و معماری مطابق با فرهنگ و محیط زیست به حداقل ممکن کاهش بیابد. کاستن از این تاثیرات  مستلزم آن است که تعداد گردشگران و شیوه رفتارآن‌ها در طبیعت به  گونه‌ای باشد که تاثیرات منفی بر روی اکوسیستم را به حداقل ممکن برساند.

جوامع محلی هم باید از درآمد حاصل و امکانات رفاهی موجود درمناطق حفاظت شده آن شامل ؛ آب آشامیدنی، جاده، مراکز درمانی سهمی ببرند.

اداره محل‌های اردو زنی، اماکن اقامتی، رستوران‌ها باید به صورت کامل یا مشترک با جوامع محلی در پیرامون پارک ها و دیگر مقاصد گردشگری باشد.

 از این مهم‌تر اگر به اکوتوریسم به عنوان ابزاری برای توسعه مناطق روستایی نگریسته می‌شود پس باید بتواند به انتقال تصدی‌گری اقتصادی و سیاسی به جوامع محلی، روستاها، تعاونی‌ها و دیگر شرکت‌ها کمک کند. این مشکل‌ترین و زمان‌برترین اصل در معادله اقتصادی است و موضوعی است که متصدیان خارجی و شرکا دراین بخش اغلب از آن غافل‌اند و یا به شکلی ناقص آن را اجرا می‌کنند.

برنامه ریزی فرا منطقه ای

بیش از 80 درصد منافع توریسم ایران ، متعلق به استان های  قابل توسعه یافته تر تهران، مازندران، خراسان، اصفهان و فارس می باشد که تمرکز تسهیلات ، امکانات و جاذبه های توریستی مهم ترین دلایل این روند محسوب می شوند.

اکوتوریسم خواهان رویکردی کلی‌تر به سفر است، سفری که گردشگران در آن سعی بر احترام، یادگیری و منفعت رساندن به جوامع و محیط زیست محلی داشته باشند. هرچند آن دسته از تعاریفی هم که بر روی سود رساندن و حساس بودن نسبت به مسایل فرهنگی مقصد تاکید می‌کنند را نمی‌توان نسبت به مسایل و وقایع سیاسی کشور بی تفاوت دانست.

بررسی و آسیب شناسی

 گزارش ها  نشان می دهد که تصویر ذهنی نا مطلوب از ایران به عنوان یک مقصد توریستی نا امن یاد می کنند و تحولات اقتصادی عمده ترین عواملی هستند که توریسم بین المللی و داخلی ایران را تحت تأثیر قرار می دهند.

 بررسی، مطالعه و ارزیابی روند کنونی صنعت توریسم ایران بیانگر این امر است که فقدان چهارچوب مفهومی عقلانی از توریسم به عنوان یک صنعت مهم، در حال  فرسودگی و ناکارآمدی امکانات و تسهیلات توریستی و شبکه ارتباطی ایران برای توسعه توریسم در سطح بین المللی، است .

ساختار سازمانی نا مناسب و تعدد مراکز سسیاست گذاری در حوزه توریسم ، ناکارآمدی سازمان متولی کنونی توریسم ایران به عنوان وزنه ای سنگین در کابینه دولت، فقدان ضمانت اجرایی قوانین و مقررات توسعه توریسم ایران ، عدم تمایل بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این بخش است .

 مدیریت دولتی و نیمه دولتی تسهیلات و امکانات عمده توریستی ،

 عدم بکارگیری سیستم حساب اقماری توریسم(TSA ) در حساب های ملی ،

 بی توجه ای  به آمار و داده های ضروری برای برنامه ریزی و فناوری اطلاعات (IT ) در حوزه توریسم ،

 فقدان رویکرد برنامه ریزی ناحیه ای و محلی برای توریسم ایران،

 تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی داخلی و ارائه تصویری نا مطلوب از ایران برای توریست های بین المللی از سوی وسایل ارتباط جمعی غرب  مهم ترین دلایل ناکامی برنامه های توسعه توریسم ایران در برنامه ریزی فرامنطقه ای و بین المللی محسوب می شوند.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه جمعیت روستایی ساکن در اطراف پارک‌های ملی  و دیگر جاذبه‌های گردشگری به صورت مداوم بر سر کنترل و تملک منافع حاصل از این جاذبه‌ها با دولت مرکزی و شرکت‌های چند ملیتی در حال نزاع و ستیز هستند. بنابراین لازم است اکوتوریسم نسبت به شرایط سیاسی کشور میزبان و حال و هوای اجتماعی آن حساس باشد و لازم است اکوتوریسم با تحریم‌های بین‌المللی و نزاع های منطقه ایی و خاورمیانه  تقویت شود .

چالش های بوم گردشکری ایران

رویکرد نامناسب دولتی به گردشگری و به ویژه طبیعت گردی موجب شده که بهره برداری فیزیکی از منابع طبیعی نظیر جنگل ها و معادن و تغییر کاربری مناطق طبیعی به زمین های کشاورزی مقدمات نابودی محیط زیست مناطق را فراهم کند به عنوان مثال استخراج پوکه معدنی در منطقه کوه دماوند که بلند ترین قله مخروطی جهان است ترجیح داده می شود  به توسعه پایدار اکوتوریسم  که با منافع ملی در تضاد است .

عدم آموزش و اطلاع رسانی  مردم محلی  در ارتباط تعامل با  گردشگران و هم چنین حفاظت و نگهداری  منا طق هدفمند و نقطه گذاری شده  که باعث از بین رفتن یا کاهش جذابیت های طبیعی محل  می شود . مشاهده شده است که  افراد محلی پس از رفت و آمد گردشگران در منطقه ای  به جای تجهیز خانه های محلی به ملاحضات زیست محیطی در پی تاسیس هتلی با شکل شهری آن برمی آیند  که تهدیدی است  برای محل و از بین رفتن زیبایی بصری  طبیعت می شود.

  زیر ساخت های نامناسب ریلی و هوایی سبب عدم سفر عمده اکوتوریست ها به مناطق دورتر از مناطق زندگی شان شده است و از آن جا که عمده آژانس های طبیعت گردی در تهران واقع شده اند سفرها عموما تا شعاع مشخصی از تهران برنامه ریزی می شوند.  

  طبق آمار سایت رسمی سازمان گردشگری میراث فرهنگی و صنایع دستی تعداد مدرسان طبیعت گردی از 50 تن فراتر نمی رود و این در حالی است که با پتانسیل بالای ایران در این زمینه ضعف تخصص خود نمایی می کند .

  عدم وجود امنیت در مناطق کویری و بیابانی ایران و نارسایی زیرساخت های حمل و نقل در تابستان در مناطق شرقی به دلیل طوفان های شن و در فصل زمستان در مناطق شمالی و غربی کشور.

عدم سهولت اخذ روادید برای گردشگران خارجی و تمرکز گرایی در تبیین سیاست های اکوتوریسم و هم چنین  پاسخگو نبودن  هتل ها و مراکز اقامتی به طبیعت گردان

شکار بی رویه و عدم توانایی سازمان حفاظت از محیط زیست جهت جلوگیری از آن به دلیل تعداد اندک محیط بانان در مناطق حفاظت شده ، پارک های ملی و... باعث روند انقراضی گونه های مختلف جانوری شده است.

منبع: وب سایت http://www.untamedpath.com/

مترجم: آقای وحید نظری

جنگل 190 میلیون ساله ایران

اَفراتَخته از روستاهای جنگلی استان گلستان است که یکی از زیباترین و دیدنی ترین مناظر بکر طبیعت را در خود جای داده است. روستایی با جنگل های انبوه چند هزار ساله در جنوب شرقی شهر علی‌آباد کتول. 

برای دیدن زیبایی افراتخته باید به این دهکده سفر کنید. نوشتن ما و خواندن شما نمی تواند حتی گوشه ای از حق مطلب را ادا کند. با این حال برای آنکه انگیزه کافی برای رفتن به افرا تخته پیدا کنید باید برایتان بگوییم که جنگل افراتخته دارای 150 هکتار از جنگل‌های 190 میلیون ساله‌است. در اطراف افراتخته منطقه شکار ممنوع قرار دارد که گونه‌های جانوری منحصربه‌فردی در آن زندگی می کنند. 

 دیدنی های دهکده سبز
به جز جنگل، ارتفاعات اطراف روستای افراتخته که از جنگل‏های انبوه درختان پهن برگ پوشیده شده اند، زیباترین منظره طبیعی روستا هستند. کوه‏های افراتخته در شمال، تکیانو در جنوب، ملیارتو در غرب و دره افراتخته در جنوب روستا قرار دارند. این روستای کوهستانی در ارتفاع 1550 متری از سطح دریا قرار گرفته و تحت تأثیر اقلیم کوهستانی، زمستان‏های سرد و تابستان‏های معتدل دارد. روستا همچنین پر از چشمه‏های آب معدنی است که در اطراف آن قرار گرفته و آبشارهای طبیعی زیبایی را هم می توانید در ارتفاعات روستا ببینید که از بلندای 300 تا 2500 متری سرازیر می ‏شوند.

اما افراتخته به جز کوه  و جنگل، یک رودخانه هم دارد که در جنوب روستا جریان دارد. وجود همین رودخانه به همراه آب و هوای معتدل منطقه، باعث رونق کشاورزی در آن شده است. در سفر به روستای افراتخته می توانید سری هم به چاه سنگی و باستانی پیرآلا در 2 کیلومتری روستا بزنید و گورستان گبری و حمام قدیمی روستا معروف به کهنه حمام را ببینید که همه بیانگر قدمت زیاد این روستا هستند.
روستایی های دوست داشتنی
مردم روستا لباس محلی می پوشند که برای مردان، کت و شلوار، جلیقه و کلاه پشمی است و برای زنان پیراهن‏ های بلند، پیژامه و جلیقه با روسری. البته لباس زنان در جشن‏ها و مراسم عروسی روستا، با انواع زیرآلات و پولک‏های رنگی زیبا تزیین می ‏شود. 

درآمد اکثر مردم روستای افراتخته از فعالیت‏های زراعی، باغداری و دامداری تأمین می‏شود؛ گروهی هم در بخش خدمات و صنایع دستی اشتغال دارند. مردم روستای افراتخته به زبان فارسی سخن می‏گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

آنها گندم، جو، یونجه، ارزن، پیاز، سیر، لوبیا چیتی و سیب‏زمینی می کارند و البته دستی هم در کشت گل گاوزبان دارند. پرورش زنبور عسل و تولید عسل هم یکی دیگر از مشاغل مورد علاقه اهالی روستای افراتخته است.

  چی سوغات بخریم؟
در سفر به افراتخته همچنین می توانید از صنایع دستی این روستا که قالی، چادر شب، سفره پارچه‏ای، دستمال، نمدمالی، چوخا، ساق پیچ پشمی، تور پشتی (کوله پشتی) و انواع وسایل چوبی مانند قاشق، لگن، سطل و خیش چوبی و «دوره» (مخزنی چوبی برای گرفتن کره از ماست) است تهیه کرده و با خود به شهرتان ببرید.

منبع: بیتوته

غارنوردی ؛ درزیباو پرهیجان ترین غارهای ایران ‏

اینجا متعلق به ماجراجوها و حرفه ای هاا ست. غارنوردانی که می خواهند پا به قلب  هیجان بگذارند و لحظات مهیج و دلهره آوری را برای خود رقم بزنند.

همه چیز هیجان انگیز است

زیبایی بعضی از این غارها توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. تعدادی از آنها به قدری اسرارآمیز هستندکه دوست دارید قدم به قدم جلوتر بروید تا گوشه های بیشتری از این غارها را کشف کنید. اما غارهای مخوف و تاریکی هم وجود دارندکه حتی حاضر نمی شوید نزدیک دهانه آنها بشوید چه برسد به این که بخواهید در این غارها روزی مهیج را پشت سر بگذارید.

غارهایی  که در فرایندی طبیعی زایش یافته و به خارج از پوسته زمین راه پیدا کرده است، مانند غار رودافشان، و یا به دست انسان​ها در دل دیواره​های کوهستانی یا درون زمین ساخته شده است، مانند دژ صخره پل مون و نهانگاه اصله. چاه فضایی است که در جهت گسل​های عمودی و در فرایندی طبیعی پدید آمده، مانند چاه اُوریه، و یا به دست انسان​ها حفر شده است، مانند چاه قلعه بندر نزدیک آرامگاه سعدی. چاه غار اگر برای دستیابی به فضای غار ابتدا از یک چاه عبور کنیم و سپس وارد فضای غار شویم، به این پدیده چاه غار می​گوییم، مانند چاه غار بگلیجه.

غارهای پرهیجان  ایران

استان آذربایجان شرقی : غار آغ‌بولاق ؛قره‌چمن، بستان‌آباد / غار کبوتر یا هامپوبیل، در جنوب شرقی مراغه و در مجاورت روستای موردی چای.

 استان اصفهان :غارکریستال خامو. در جوپانان .نایین.

استان کردستان: غار کرفتو، دیواندره

استان تهران: غار رودافشان، در امتداد جاده فیروزکوه و نرسیده به دلیچای

استان چهارمحال و بختیاری :غار یخی ؛کوهرنگ شهرکرد.

استان خراسان رضوی : غار سیر در شمال بردسکن، روستای سیر/ غار آهوبم در شمال بردسکن، روستای آهوبم / غار درونه در غرب بردسکن، روستای درونه / غار مغان، در جنوب شرق مشهد و در دره دامغان / غار زری، مشهد / غار کارده ؛روستای کارده، مشهد / غار مغان؛روستای مغان، مشهد / غار فاس ؛دشت بیاض، گناباد/  غار قباد ؛ روستای شیخ‌کاتلو، قوچان؛ غار مزدوران ؛ مزداوند، شهرستان سرخس؛ غار بزنگان ؛بزنگان، شهرستان سرخس.

استان خراسان شمالی : غار کنه‌گرم ؛ روستای حسن‌زو، بجنورد/ غار گنج‌کوه ؛ روستای جندی، بجنورد/غار سلیمان ؛شهرستان شیروان/ غارهای هنامه ؛شیروان/ کافر قلعه ؛شیروان/ غار پوستین دوز ؛ شیروان/ غار پرقیستان، در منطقه عمومی اسفراین و در مجاورت روستای گسک.

استان زنجان:  غار کتله خور، زنجان

استان سمنان : غار دربند سنگسر، مهدی شهر (سنگسر)

استان فارس : غار شاپور /غار وراء ؛جهرم/ غار سنگ اشکن ؛ جهرم/  غار بونیز ؛جهرم/ غار شاپور ؛کازرون، فارس/ غار اسکان ؛کازرون، فارس/  غار سنگتراشان، جهرم.

استان قزوین : غار سلطان بلاغ، سلطان بلاغ

استان قم : غار وشنوه ؛ در دشت اردهال در 6کیلومتری روستای وشنوه در قم / غار سالمستان

استان کرمان : غار طرنگ، در شهرستان بافت و روستای طرنگ / غار میرزا ؛ شمال شرقی رفسنجان روستای ده رنج/  غار شبپره،در شهرستان بافت ، روستای خبر / غار جفریز،در شهرستان بافت ، دهستان گوغر.

استان کرمانشاه : غار کاوات ؛جوانرود/ غار قوری‌قلعه ؛ روانسر/   غار پراو، در شمال شرق کرمانشاه و دامنه کوه پراو

استان کهگیلویه و بویر احمد:  غار کبوتر ؛ تراب، لنده، کهگیلویه، دهدشت/ غار مس ؛ خونگاه، آب‌سیاه، یاسوج

استان لرستان : غار ماهی‌کور ؛روستای لون

استان مازندران : غار کبجاکچال ؛دوآب، نکا/  غار گل‌زرد ؛ لار، آمل/ غار کلکچال ؛آمل/ غار هوتو ؛ بهشهر/ غار کمربند ؛بهشهر/ غار یخ‌مراد / غار اسپهبد خورشید ، دوآب ، سواد کوه .

استان مرکزی: غار عین‌هو ؛ روستای رباط، اراک/ غار چال نخجیر، واقع در شمال شرقی شهرستان دلیجان و نزدیک به راه دلیجان-نراق/ غار کهک، واقع در راه دلیجان اراک، در محل دوراهی سلفچگان و مجاور روستای کهک/ غار شاه بلبل محلات/ غار آسیلی/ غار آق داش/ غار سوراخ گاو / غار یخچال / غار گیوه کش / غار گاوخور شهرستان تفرش / غار علی خورنده شهرستان تفرش / غار نویوئی یا نویوهی شهرستان تفرش / غار کیخسرو / غار شغال دره / غار سوله خونزا / غار سفیدخانی / غار امجک شهرستان تفرش.

استان همدان : غار قلعه‌جوقمرز میان همدان و استان مرکزی / غار علی صدر، همدان / غار دودزا، مرز میان همدان و زنجان.

اولین غار چهار طبقه در ایران

برای تعطیلات خیلی ها ترجیح می دهند به شهرهای شمالی بروند تا بهار را در طبیعت زیبای شمال جشن بگیرند، به همین خاطر ممکن است از جاده چالوس برای رفتن به شهرهای شمالی عبور کنید اما شاید بدنباشد در میانه راه سری هم به غار یخ مراد بزنید، غاری که در کناره جادوه چالوس و در آبادی گچسر استان البرز، واقع شده است.

این غار یکی از زیباترین و نادرترین غارهای کشور به حساب می آید، کارشناسان احتمال می دهند که در گذشته یخ مراد زیر آب بوده است. این را می شود از وضع طبیعی غار و بقایای وجود فسیل «کاردینا» بر روی تخته سنگ های غار فهمید.جنس این غار از نوع نرمتنان دریایی است و به دوره سوم زمین شناسی باز می گردد یعنی عمر آنها بالغ بر 50 میلیون سال است.

این غار دارای بادگیر و هواکش های فراوانی است. به همین خاطر هوا با شدت از آنها وارد غار شده و غار را فوق العاده سرد می کندو از طرفی موجب یخ زدن آب های موجود در غار می شود. یخ های غار از اواسط ماه دوم بهار شروع به ذوب شدن می کند. به طور کلی این غار دارای سه تالار بزرگ، سه یخچال زیرزمینی و هفت حلقه چاه است اما چیزی که بیش از همه یخ مراد را مورد توجه قرار داده بخشی از غار است که به صورت چهار طبقه است. «در بخش عمیقی از غار که به 20 متر می رسد، طبقات روی هم قرار دارند و به جرات می توان گفت تا به حال هیچ غاری با این مشخصات در کشور دیده نشده است.

بزرگترین غار آبی خاورمیانه

اگر می خواهید با یک تیر دو نشان را هدف بگیرید و هم غارنوردی کنید و هم کنار رودخانه باشید، ما بزرگترین غار آبی خاورمیانه را به شما معرفی می کنیم. غار قلعه قوری که در استان کرمانشاه واقع شده و پیشینه آن به 65 میلیون سال پیش بازمی گردد.درازی این غار 12 کیلومتر و ژرفای آن 3140 متر است و به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیده است. ژرفای حوضچه های این غار به 14 متر می رسد و دمای آن چیزی در حدود هفت تا 11 درجه سانتیگراد است.

وضعیت دمای این غار در همه فصل های سال ثابت است، در این غار می توانید در تالارهای زیبای آن قدم بزنید، تالارهایی که در 1400 متری و 1500 متری این غار واقع شده و هر کدام از تالارها نامی دارند. از تالار مریم گرفته تا تالار کوهان شتر، مسیر برزخ، بلور و تالار عروس .

این غار یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی و جهانگردی کشور است که با وجود حوضچه های به هم پیوسته داخل آن به یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان تبدیل شده است.»

خانه هراکلس

اولین ماجراجویی ما در غار کرفتو است. غار حیرت انگیزی که به دست ایرانیان باستان و بدون استفاده از ابزار برقی و تنها باوسایل دستی ساخته شده.

در واقع این غار مجموعه ای از تلاش انسان باستان برای داشتن زندگی بهتر و ایمن بوده است. این اثر باستانی و تاریخی در صخره مرتفعی در 70 کیلومتری شمال غرب شهر دیوان دره استان کردستان واقع شده است.

غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی به حساب می آید و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است. جالب است بدانید با سکونت انسان در این غار تغییرات باورنکردنی در آن ایجاد شده. تغییراتی مانند اتاق های تودر تو، راهرو و دالان عبوری و ... از این جهت می توان گفت غار کرفتو در میان غارهای دست کند از شهرت خاصی برخوردار است، غاری که از لحاظ بافت ساختمانی معماری بی نظیری دارد.

 ارتفاع دهانه ورودی غار از سر تپه حدود 20 الی 25 متر است، ساختمان غار به دوره اشکانی و حدودقرن سوم پیش از میلاد بازمی گردد. وقتی وارد کرفتو می شوید اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب می کند معماری زیبا و خاص در کنار نقوش حکاکی شده روی تخته سنگ هاست.

این حکاکی های ظریف، نقوش حیوانات و انسان ها را به تصویر می کشد اما متاسفانه به علت تخریب قسمتی از غار، تعداد اتاق ها و راهروهای موجود در کلیه طبقات در حال حاضر مشخص نیست و به نظر می رسد مجموعه معماری صخره ای و دست ساز غار بسیار گسترده تر از وضعیت فعلی آن بوده. روی سردر ورودی یکی از اتاق های طبقه سوم کتیبه ای یونانی وجود دارد که تا حد زیادی صدمه دیده، دراین کتیبه در مورد الهه هراکلس نوشته شده : "این خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است."  به همین دلیل بسیاری این غار را معبد الهه یونانی نامیده اند.

هیجان در کنار خفاش ها

این بخش مربوط می شود به افراد ماجراجو، یعنی کسانی که قصد دارند با خفاش های آویزان در نقطه ای تاریک رو در رو شوند، اگر پایه این ماجراجویی دلهره آور هستید با ما باید تا نزدیکی شهر زنجان سفر کنید، آن هم در غاری تاریک و مخفوف که نفس را در سینه هر ماجراجویی حبس می کند و وحشت را به جانش می اندازد.

نام اصلی این غار "گلجیک" است . اما مردم این غار را با نام "غار خفاش ها " می شناسند، محلی تاریک که چشم چشم را نمی بیند وتنها چیزی که توجه شما را به خود جلب می کندبرق چشم های صدها خفاشی است که به شما خیره شده اند. باید دل نترسی داشته باشیدکه پا به غار خفاش ها بگذارید، جایی که در بدو ورودتان خفاش ها در حرکتی دسته جمعی به استقبالتان می آیند و کمی جلوتر اسکلت و جمجمه های حیوانات و حتی انسان مو به تنتان سیخ می کند.

 این غار نه تنها قدیمی ترین غار است، بلکه جزو ترسناکترین غارهای ایران به حساب می آید، اما یادتان نرود برای رفتن به این غار باید آدابی را رعایت کنید تا به زندگی این خفاش ها آسیبی نزنید. خفاش ها زندگی آرامی را تجربه می کنند پس بهتر است با آرامش و سکوت وارد غار شوید و از آنها دیدن کنید.

 شاید بهترین زمان برای ورود به غار هنگام غروب است، وقتی که خفاش ها به صورت دسته جمعی از غار خارج شده و تا چند کیلومتر از محل زندگی شان دور می شوند.

این غار در 35 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زنجان واقع شده. گلجیک به طور طبیعی از فرسایش سنگ های آهکی پدید آمده و به خاطر داشتن آب و هوای مناسب روزگاری مکان خوبی برای انسان های پیش از تاریخ بوده است .

یک جای دنج و راحت

نوری که از میان سنگ های کف و سقف این غار به اطراف تابیده می شود انسان را مجذوب خود می کند. این نور، زیبایی شگفت انگیزی را در این غار ایجاد کرده و به همین دلیل این غار عنوان زیباترین غار جهان را به دوش می کشد. برای رفتن به  "غارکتله خور "  باید خودتان را به 165 کیلومتری جنوب استان زنجان برسانید تا از نزدیک شاهد زیبایی های آن باشید.

کتله خور معانی مختلفی مثل تپه خورشید، روستای بدون خورشید و ... را می دهد اما مناسبترین معنی به دست آمده از این کلمه، یک کاربرد ترکی است. کتله به معنی پستی و بلندی و ناهمواری های داخل غار و خور به معنی راحتی و آسانی که در نهایت معنی پستی و بلندی های راحت و دنج را می دهد.

 غار کتله خور در دل کوه ساقیزلو واقع شده و به اعتقاد کارشناسان این تپه در حدود 30 میلیون سال قدمت دارد. زمان کشف این غار توسط انسان ها معلوم نیست ولی مردم شهرستان گرماب داستان های زیادی درباره این غار دارند، مثلا برخی از اهالی بر این باورند که تعدادی از افراد به داخل این غار رفته اند اما هنگامبازگشت موفق نشده اند راه را پیدا کنند.

دهانه ورودی غار کتله خور به صورت طاق مثلثی شکل و به قطر 70 سانتیمتر است و تنها راه دسترسی به غار از همین قسمت است.

اما اگر راغب شده اید به این غار بروید باید بدانید که هشت متر از مسیر را باید به صورت سینه خیز حرکت کنید. این غار از لحاظ وسعت دومین غار جهان و از لحاظ زیبایی اولین غار جهان شناخته شده است. در این غار شما می توانیدشاهد دهلیزها، گذردگاه ها، ستون های عظیم و تعدادی قندیل های توخالی و نیسانی که جزو کمیابترین قندیل ها هستند، باشید.

در این غار اصلا حوصله تان سرنمی رود چرا که می توانید از نزدیک قندیل هایی را تماشا کنیدکه به شکل های مختلف مثل گل کلمی، شیر خوابیده، پنجه شیر، پای فیل، لباس عروس، سگ شکاری، نخل سوخته و ... هستنداما شگفت انگیزترین موضوع درباره این غار است که در هر گوشه از این غار هوای متفاوتی را احساس خواهید کرد. مثلا در ورودی غار هوا خنک است اما هر چه که جلوتر برویم هوا گرمتر شده و رطوبت بیشتر می شود.

غار سنگ شکنان

در کشورمان غار سنگی وجود دارد که سنگ تراشان استان فارس با دستان خود آن را خلق کرده اند. این غار به غار سنگ شکنان معروف است و در جنوب غربی شهرستان جهرم استان فارس قرار دارد، سال ها پیش عده ای سنگ تراش در دل کوهی نزدیک شهرستان جهرم این غار را به وجود آوردند.

با وجود اینکه برخی از ساکنان محلی و کارشناسان، قدمت این غار را مربوط به دوره فویه می دانند اما هنوز نمی توان تاریخ دقیقی در مورد زمان ساخت تونل های غار عنوان کرد. سنگ تراشان جهرمی برای امرار معاش خود، سنگ های غار را استخراج می کردند و در آن زمان سنگ شکنان جهرم از غار، سنگ های سفید آهکی و شکل پذیر به دست می آوردند و از سنگ های آن به عنوان نمای ساختمان ها، تزئین سردرها، سنگ فرش کف منازل و بقاع متبرکه و سایر بناهای مهم استفاده می کردند.

 نمونه این سنگ های کار شده را می توانید در بناهای شیراز به خصوص در مسجد جامع عتیق و بیمارستان نمازی تماشا کنید. جالب است بدانید سنگ شکنان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری از تخریب غار، بعد از چند متر پیشروی، ستون هایی را به جا گذاشته اند که این امر، موجب زیبایی بیشتر غار شده است. دهانه غارهای سنگی درون کوه آنقدر بزرگ است که می توان با خودرو در آن رفت و آمد کرد.

تیشه سنگ تراشان جهرمی جاغذبه ای در غار به وجود آورده که آن را به یکی از زیباترین غارهای دست ساز سنگی جهان تبدیل کرده و میراثی زیبا بر جای گذاشته است. این غار دارای 20 مدخل ورودی و 200 متر طول است و عرض آن از 60 تا 130 متر متغیر است که در مجموع مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع را پوشش می دهد.

پاتوقی برای حرفه ای ها

صبر کنید! قبل از خواندن این مطلب باید بدانید که اگر غارنورد حرفه ای نیستید حتی فکر سفر کردن به این غار را به سرتان راه ندهید، از غار "سم" حرف می زنیم، جایی که در ارتفاعات 1700 متری کوه خواجه قنبر در استاتن گلستان قرار دارد و دو سال پیش کشف شد.

غاری با دهلیزها و طاق های زیبا که وجود آب در آن جلوه خاصی به غار بخشیده است. این غار 375 متر عمق داشته و درون آن 21 چاه وجود دارد، در هنگام ورود به این غار با مسیر تنگ و باریکی مواجه می شویم که به مسیر "خرچنگ رو" معروف است ولی برخلاف خرچنگ روهای غارهای دیگر کشورمان، تنگناهای این غار تمامی ندارد و اغلب مسیر را باید به یک سمت حرکت کرد و حتی امکان برگرداندن سر وجود ندارد.

مشکل دیگری که در مسیر این غار بر سر راه غارنوردان وجود دارد کاهش دماست. به همین خاطر داشتن امکانات غارنوردی در این غار و حرفه ای بودن الزامی است. دراین غار هر چه جلوتر می روید سرد و سردتر می شود. در واقع از چاه 19 به بعد، دمای هوای درون غار کاهش می یابد و به 6 درجه سانتیگراد می رسد و باید برای گرم کردن بدن برنامه ریزی کرد، در غیر این صورت غارنوردان نمی توانند به مسیر خود ادامه بدهند.

به نظر غارنوردان حرفه ای این غار بسیار خطرناک است، چرا که به دلیل مسیرهای دشوار کار امدادرسانی بسیار سخت و حتی غیرممکن است، به همین خاطر تیم های بازدیدکننده باید کاملا آماده و مجهز باشند وگرنه یک حادثه ساده و یک اتفاق کوچک امکان دارد به مرگ آنها منجر شود.معابر غار سم به قدری تنگ و پرپیچ و خم است که تنها یک فرد می تواند خود و کوله اش را عبور دهد.

تحقیقات درباره قدمت غار سم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده اند اما نمونه های کشف شده از جمجمه انسان و حیوانات در این غار نشاندهنده قدمت بالای آن است. شاهد این ادعا کشف اسکلت خفاشی است که 10 برابر بزرگتر از اسکلت خفاش های معمولی به نظر می رسد. خفاش های این غار به دلیل نامشخصی تقریبا از بین رفته اند و جالب اینکه اکثرل اسکلت های آنها در یک نقطه جمع شده اند اما این استخوان ها تنها نشان زندگی در غار نیستند، نوعی پروانه خاص هم تا چاه چهار وجود دارد که از نوع کمیاب است.

جایی برای نگاره و باستان شناسی

سیوندهمان سیوند پارس متشکل ازسی +وند بمعنای سی قوم پارس می‌باشد. که این مکان از سی قوم تشکیل شده بوده‌است. بنا بر شواهد محل زندگی یا محل گردهمایی سران و بزرگان اقوام پارسی در زمان هخامنشیان وحمل سنگ‌های تخت جمشید در یک منطقه خوش آب وهوا بوده‌است.

غارسیوند ؛  در ۱ کیلومتری سیوند بر فراز کوههای سیوند قرار دارد و یکی از نخستین پناهگاهای بشر است که در آن نقاشی‌ها و کنده کاری‌هایی در پیش از تاریخ کشف شده‌است.این اثر در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ بشماره ۹۸۳۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. غارسیوند،  بر بالای سیوندخرابه و در شرق امامزاده عقیل و گورستان صفوی سیوند قراردارد.

سیوند در عهد صفویه درنزدیکی امامزاده عقیل در محلی که امروز به سیوند خرابه مشهور است قرار داشته‌است و چنان که از قبر نوشته‌های قبرستان امامزاده عقیل بر می‌آید در اوایل قرن یازدهم هجری قمری در اینجا ساکن شده‌اند. تا اینکه سیوند در سال ۱۱۳۴ در حمله محمود افغان بکلی ویران شد و مردم آن برای چند سالی در کوههای تنگ خشک زندگی کردند و سپس از بیم هجوم‌های گوناگون به مکانی در جنوب سیوند کنونی بنام ده کهنه کوچ کردند. بر اثر هجوم‌های زیاد و فقر شدید بسیار زیادی از سیوندی‌ها از ده کانه به نواحی جنوبی فارس مثل عسلویه مهاجرت کردند که دیگر اخبار چندانی ازآنها وجود ندارد. چند خانواده هم به رابر (اسکر) در کرمان مهاجرت کرده‌اند که بسیار مردمانی دلیر و مهمان نواز هستند. باقی‌مانده مردم سیوند در زمان قاجار در جای امروزی سیوند سکنی گزیدند.

برگرفته از : سایت بیتوته

بیشتر بدانید و بخوانید

مختصات و معرفی  مرتبط با غارهای ایران‏‎‏

ناژوان ؛ بیشه انبوه ناژ؛ کبوده وزبان گنجشک ‏

 گردشگری / طبیعت ناژوان/ اکو توریسم / اصفهان

 ناژوان از انبوه بیشه ها و باغ های اصفهان است که تا حدودی از تحول دوران و تصور ایام مصون و محفوظ مانده و هنوز مایه طراوت شهر است.

 ناژوان ترکیبی است از دو کلمه " ناژ" و " وان" که ناژ گیاهی است از خانواده صنوبر که از آن جمله اند : تبریزی، کبوده، صنوبر و " وان" پسوند است برای جا و مکان و ناژنان یا ناژوان . به معنی جایگاه درختان ناژو " صنوبر" پس ناژوان به معنی محلی بوده است در غرب اصفهان با بیشه های انبوه از درختان ناژو " کبوده، زبان گنجشک" که بومی اصفهان است.

ناژوان کنونی با وسعتی در حدود 1200 هکتار در بخش غربی شهر تنها بقایای فضای سبز متمرکز حاشیه شهر اصفهان است. که به مثابه ریه شهر اصفهان از دیدگاه زیست محیطی اهمیت ویژه ای یافته است .

 رودخانه زاینده رود با عبور از دل باغها و بیشه ها و مزارع وسیع کشاورزی جلوه ای کم نظیر بدان بخشیده و این محیط را از دیگر پارکها ی اصفهان متفاوت ساخته و به یکی از مراکز تفریحی شهر اصفهان مبدل ساخته است

ناژوان محیطی است با درختانی انبوه، رودخانه ای جاری، مادیهایی روان، بیشه هایی وحشی، پرندگانی مهاجر و چشم اندازی زیبا از طلوع و غروب خورشید به دور از سازه های شهری در میان رودخانه با زمینه ای از سبزینگی هوایی به لطافت نسیم صبحگاهی در شهری صنعتی که با چند دقیقه فاصله در آن می توان هیاهوی شهر را فراموش کرد

  پارک طبیعی ناژوان زیر نظر مدیریت طرح ساماندهی ناژوان و صفه شهرداری اصفهان با هدف حفظ و احیاء طبیعت در عین بهره وری از آن به منظور گذراندن اوقات فراغت شهروندان است این مدیریت تلاش دارد تا ناژوان را با همان چشم انداز و جلوه طبیعی برای مردم بازسازی و احیاء نماید و از آن توسعه شهری در این منطقه جلوگیری کند. بر این اساس طرحهایی را در دست اجرا دارد که تا حدودی در نقشه عنوان گردیده است. اکنون ناژوان با فضاهایی همچون زمینهای ورزشی، استخر، کمپینگ، باغ پرندگان، زمینهای بازی کودکان، ایستگاههای درشکه سواری، اسب سواری، قایقرانی، منطقه دوچرخه سواری برای شهروندان قابل استفاده بود در آینده ای نزدیک با افتتاح باغ پروانه ها، رستوران، باغهای ملل، گیاهشناسی و دارویی، پارک آبی، پارکهای بازیهای سنتی کودکان و ... پذیرای شهروندان و اوقات فراغتشان خواهد بود.