‏ خونگاه ؛روستای شگفت در دل دنا ‏

روستای خونگاه (خانقاه) در ۵۸ کیلومتری مرکز استان شهر یاسوج درپاتاوه شهرستان دنا استان کهگیلویه و بویراحمد، یکی از روستاهای گردشگری با جاذبه های طبیعی و تاریخی، در یکی از مرتفع ترین مناطق استان،  در دامنه های کوه دنا واقع شده است.

این روستا در ضلع شمال شرقی استان واز شمال به گردنه میمند، از جنوب به روستای دشت رز، از شرق به کوه دنا و از غرب به روستاهای بن زرد علیا و مظفری محدود شده است. . بعد از طی ۵۰ کیلومتر در مسیر یاسوج به اصفهان و طی ۸ کیلومتر راه فرعی به سمت شرق روستای  به خونگاه می رسیم .

آب و هوای دلچسب  خصوصا در فصول گرم سال، وجود چشمه سارها و جویبارها، پوشش جنگلی متنوع و نزدیکی به قلل کوه دنا از توانمندی های گردشکری طبیعی دراین روستا است.

روستای خونگاه بعد از ویران شدن شهر باستانی دنا در شرق این روستا، شکل گرفته است. مردم خونگاه از “طایفه دنایی” می باشند که در ابتدای اسامی مردانه روستا پیشوند “رئیس” به کار می برند و رئیس به معنای بزرگ طایفه است.

طایفه دنایی در شهر یاسوج و روستاهای، شامبراگون جلیل باباکان، دارشاهی، ده کهنه سادات محمودی، دِوِرگون پادنا و سیور از توابع شهرستان سمیرم، چال شاهین لوداب و شهرمادوان نیزسکونت دارند. شغل اکثر مردم کشاورزی است و از این راه امرار معاش می کنند.

شهر باستانی دنا

شهر دنا دارای قدمت ساسانی و در دوره های اسلامی ساخته شده و از قرون چهارم تا ششم آباد بوده است. شهر دنا در ضلع شرقی روستای خونگاه واقع شده و در معماری آن به عوارض طبیعی و محیطی به نحو شایسته ای استفاده شده است.

در ساخت شهر دنا ملاحظات کافی جهت دفاع از شهر و موقعیت مکانی آن توجه ویژهای شده است. “سمسال” از حاکمان وقت در منطقه تحت سیطره اش با گماردن دو تن از فرزندان خود به نام های “گرگین” و “قُدویس” در تپه های مشرف به شهر دنا از این شهر م شهر محافظت می کرد.

شهر دنا در دو طرف دره ساخته شده است و جهت ارتباط از پل استفاده شده و بقایایی از پایه های پل در این شهر وجود دارد. آثار به جا مانده حاکی است، با تراشیدن کوه و حفر تونل در دل سنگ های بزرگ و حفر قنات آب را به سایر مناطق انتقال می دادند. مصالح به کار رفته در ساخت این شهر، سنگ و گچ و ساروج است.

منطقه حفاظت شده دنا

این روستا جزو مناطق حفاظت شده گونه های جانوری و گیاهی استان می باشد. به دلیل وجود حیات وحش و قرارگیری این روستا در قلب منطقه حفاظت شده پاسگاههای حفاظت از محیط زیست بر تپه های مشرف به روستا و در دامنه های کوه دنا مستقر هستند.

در حیات وحش این روستا جانورانی همچون گوزن، کل وحشی، خرس قهوه ای، خوک وحشی، پلنگ قوچ و میش، روباه ، جوجه تیغی، کفتار، سمور، راسو، خرگوش، سنجاب،  گرگ، خفاش و روباه زندگی می کنند.

پرندگان غالب موجود در روستا و اطراف آن شامل: کبک، تیهو، جغد، عقاب، کبوتر، سبزقبا، هدهد، دارکوب، سار، کلاغ ،سهره و گنجشک را می توان نام برد.

همچنین دوزیستان و خزندگانی همچون مار، مامولک، قورباغه، لاک پشت،سوسمار،سوسک و … در حیات وحش این روستا دیده می شوند.

پوشش غالب روستای خونگاه، جنگل درختان بلوط و بنه می باشد و از گونه های گیاهی می توان، یونجه وحشی، بَکَلو، پونه، بابونه، برنجاس، گل گاوزبان، هلپه، شیرین بیان، تره کوهی، ریواس و خارشتر و از سایر انواع گونه های جنگلی می توان ، کیکم ، بادام کوهی ، سرو کوهی، تُگ (هم‌خانواده ارژن) ، اَرژَن ، رز (تاک وحشی)، انجیر کوهی ، بَن، کَلَخُنک، سپیدار، سِرنجِل، کازیر (از خانواده انجیر)، کَرَه تل (از خانواده کازیر)، سیسَه ، توگ ، مورد ، بادام کوهی، سیب، توت کوهی و از گونه های باغی می توان، گردو، انگور،بادام، سماغ، آلو، هلو، هناب، گیلاس، گلابی، زردآلو، تمشک، شاه توت و انار را نام برد.

کِل نقره  یا "تپه نقره"

یکی دیگر از جاذ به های این روستا وجود تپه ای با نام کِل نقره است که به دلیل وجود معدن مس و سنگ های رنگین و رنگ نقره ای آن به کِل نقره مشهور است.

قدمگاه  امامزاده شاه قاسم در بالادست شهر دنا و شرق روستا با فاصله ای کم قرار دارد. این قدمگاه دارای طبیعتی بکر و درختان چنار قطور و چند صد ساله و چشمه های آب می باشد. اهالی روستا به تقدس این مکان اعتقاد دارند. در فصول گرم سال مهمانان زیادی از این قدمگاه دیدن می کنند.

تَنگ تاریک

تنگ یا تنگه تاریک در غرب شهر دنا و شرق روستای خونگاه واقع شده است. در این تنگه قسمت هایی از معماری ساسانی در ساخت آبراهه و حفر قنات وجود دارد. این تنگه دارای عمق زیاد و عرض کم هست و دلیل نامگذاری آن نیز، عمق زیاد و تاریک بودن آن در روز روشن می باشد.

باغ های بوسَنا (بوستان)

در دامنه های دنا و نزدیک ترین نقطه این روستا به کوه دنا باغ های فراوانی به نام بوسَنا وجود دارد. این باغات یکی از منابع درآمد روستای بوده و دارای طبیعتی زیبا است. وجود انباشته های فراوان سنگ در هنگام تسطیح زمین دلیل بر رونق کشاورزی در گذشته های دوردست در این منطقه است.

بیشه آسیاب

بیشه آسیاب شامل هفت آسیاب آبی در دو طبقه که در بالا دست شهرباستانی دنا واقع شده است و آثاری از آن نیز برجا مانده است.

چشمه بَردی (چشمه سنگی)

این چشمه از دل سنگ سنگ می جوشد و دارای آبی خنک و گوارا است.

 برگرفته از : سایت مردم استان (ک و ب) / عزت اله محسنی پور