غارنوردی ؛ درزیباو پرهیجان ترین غارهای ایران ‏

اینجا متعلق به ماجراجوها و حرفه ای هاا ست. غارنوردانی که می خواهند پا به قلب  هیجان بگذارند و لحظات مهیج و دلهره آوری را برای خود رقم بزنند.

همه چیز هیجان انگیز است

زیبایی بعضی از این غارها توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. تعدادی از آنها به قدری اسرارآمیز هستندکه دوست دارید قدم به قدم جلوتر بروید تا گوشه های بیشتری از این غارها را کشف کنید. اما غارهای مخوف و تاریکی هم وجود دارندکه حتی حاضر نمی شوید نزدیک دهانه آنها بشوید چه برسد به این که بخواهید در این غارها روزی مهیج را پشت سر بگذارید.

غارهایی  که در فرایندی طبیعی زایش یافته و به خارج از پوسته زمین راه پیدا کرده است، مانند غار رودافشان، و یا به دست انسان​ها در دل دیواره​های کوهستانی یا درون زمین ساخته شده است، مانند دژ صخره پل مون و نهانگاه اصله. چاه فضایی است که در جهت گسل​های عمودی و در فرایندی طبیعی پدید آمده، مانند چاه اُوریه، و یا به دست انسان​ها حفر شده است، مانند چاه قلعه بندر نزدیک آرامگاه سعدی. چاه غار اگر برای دستیابی به فضای غار ابتدا از یک چاه عبور کنیم و سپس وارد فضای غار شویم، به این پدیده چاه غار می​گوییم، مانند چاه غار بگلیجه.

غارهای پرهیجان  ایران

استان آذربایجان شرقی : غار آغ‌بولاق ؛قره‌چمن، بستان‌آباد / غار کبوتر یا هامپوبیل، در جنوب شرقی مراغه و در مجاورت روستای موردی چای.

 استان اصفهان :غارکریستال خامو. در جوپانان .نایین.

استان کردستان: غار کرفتو، دیواندره

استان تهران: غار رودافشان، در امتداد جاده فیروزکوه و نرسیده به دلیچای

استان چهارمحال و بختیاری :غار یخی ؛کوهرنگ شهرکرد.

استان خراسان رضوی : غار سیر در شمال بردسکن، روستای سیر/ غار آهوبم در شمال بردسکن، روستای آهوبم / غار درونه در غرب بردسکن، روستای درونه / غار مغان، در جنوب شرق مشهد و در دره دامغان / غار زری، مشهد / غار کارده ؛روستای کارده، مشهد / غار مغان؛روستای مغان، مشهد / غار فاس ؛دشت بیاض، گناباد/  غار قباد ؛ روستای شیخ‌کاتلو، قوچان؛ غار مزدوران ؛ مزداوند، شهرستان سرخس؛ غار بزنگان ؛بزنگان، شهرستان سرخس.

استان خراسان شمالی : غار کنه‌گرم ؛ روستای حسن‌زو، بجنورد/ غار گنج‌کوه ؛ روستای جندی، بجنورد/غار سلیمان ؛شهرستان شیروان/ غارهای هنامه ؛شیروان/ کافر قلعه ؛شیروان/ غار پوستین دوز ؛ شیروان/ غار پرقیستان، در منطقه عمومی اسفراین و در مجاورت روستای گسک.

استان زنجان:  غار کتله خور، زنجان

استان سمنان : غار دربند سنگسر، مهدی شهر (سنگسر)

استان فارس : غار شاپور /غار وراء ؛جهرم/ غار سنگ اشکن ؛ جهرم/  غار بونیز ؛جهرم/ غار شاپور ؛کازرون، فارس/ غار اسکان ؛کازرون، فارس/  غار سنگتراشان، جهرم.

استان قزوین : غار سلطان بلاغ، سلطان بلاغ

استان قم : غار وشنوه ؛ در دشت اردهال در 6کیلومتری روستای وشنوه در قم / غار سالمستان

استان کرمان : غار طرنگ، در شهرستان بافت و روستای طرنگ / غار میرزا ؛ شمال شرقی رفسنجان روستای ده رنج/  غار شبپره،در شهرستان بافت ، روستای خبر / غار جفریز،در شهرستان بافت ، دهستان گوغر.

استان کرمانشاه : غار کاوات ؛جوانرود/ غار قوری‌قلعه ؛ روانسر/   غار پراو، در شمال شرق کرمانشاه و دامنه کوه پراو

استان کهگیلویه و بویر احمد:  غار کبوتر ؛ تراب، لنده، کهگیلویه، دهدشت/ غار مس ؛ خونگاه، آب‌سیاه، یاسوج

استان لرستان : غار ماهی‌کور ؛روستای لون

استان مازندران : غار کبجاکچال ؛دوآب، نکا/  غار گل‌زرد ؛ لار، آمل/ غار کلکچال ؛آمل/ غار هوتو ؛ بهشهر/ غار کمربند ؛بهشهر/ غار یخ‌مراد / غار اسپهبد خورشید ، دوآب ، سواد کوه .

استان مرکزی: غار عین‌هو ؛ روستای رباط، اراک/ غار چال نخجیر، واقع در شمال شرقی شهرستان دلیجان و نزدیک به راه دلیجان-نراق/ غار کهک، واقع در راه دلیجان اراک، در محل دوراهی سلفچگان و مجاور روستای کهک/ غار شاه بلبل محلات/ غار آسیلی/ غار آق داش/ غار سوراخ گاو / غار یخچال / غار گیوه کش / غار گاوخور شهرستان تفرش / غار علی خورنده شهرستان تفرش / غار نویوئی یا نویوهی شهرستان تفرش / غار کیخسرو / غار شغال دره / غار سوله خونزا / غار سفیدخانی / غار امجک شهرستان تفرش.

استان همدان : غار قلعه‌جوقمرز میان همدان و استان مرکزی / غار علی صدر، همدان / غار دودزا، مرز میان همدان و زنجان.

اولین غار چهار طبقه در ایران

برای تعطیلات خیلی ها ترجیح می دهند به شهرهای شمالی بروند تا بهار را در طبیعت زیبای شمال جشن بگیرند، به همین خاطر ممکن است از جاده چالوس برای رفتن به شهرهای شمالی عبور کنید اما شاید بدنباشد در میانه راه سری هم به غار یخ مراد بزنید، غاری که در کناره جادوه چالوس و در آبادی گچسر استان البرز، واقع شده است.

این غار یکی از زیباترین و نادرترین غارهای کشور به حساب می آید، کارشناسان احتمال می دهند که در گذشته یخ مراد زیر آب بوده است. این را می شود از وضع طبیعی غار و بقایای وجود فسیل «کاردینا» بر روی تخته سنگ های غار فهمید.جنس این غار از نوع نرمتنان دریایی است و به دوره سوم زمین شناسی باز می گردد یعنی عمر آنها بالغ بر 50 میلیون سال است.

این غار دارای بادگیر و هواکش های فراوانی است. به همین خاطر هوا با شدت از آنها وارد غار شده و غار را فوق العاده سرد می کندو از طرفی موجب یخ زدن آب های موجود در غار می شود. یخ های غار از اواسط ماه دوم بهار شروع به ذوب شدن می کند. به طور کلی این غار دارای سه تالار بزرگ، سه یخچال زیرزمینی و هفت حلقه چاه است اما چیزی که بیش از همه یخ مراد را مورد توجه قرار داده بخشی از غار است که به صورت چهار طبقه است. «در بخش عمیقی از غار که به 20 متر می رسد، طبقات روی هم قرار دارند و به جرات می توان گفت تا به حال هیچ غاری با این مشخصات در کشور دیده نشده است.

بزرگترین غار آبی خاورمیانه

اگر می خواهید با یک تیر دو نشان را هدف بگیرید و هم غارنوردی کنید و هم کنار رودخانه باشید، ما بزرگترین غار آبی خاورمیانه را به شما معرفی می کنیم. غار قلعه قوری که در استان کرمانشاه واقع شده و پیشینه آن به 65 میلیون سال پیش بازمی گردد.درازی این غار 12 کیلومتر و ژرفای آن 3140 متر است و به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیده است. ژرفای حوضچه های این غار به 14 متر می رسد و دمای آن چیزی در حدود هفت تا 11 درجه سانتیگراد است.

وضعیت دمای این غار در همه فصل های سال ثابت است، در این غار می توانید در تالارهای زیبای آن قدم بزنید، تالارهایی که در 1400 متری و 1500 متری این غار واقع شده و هر کدام از تالارها نامی دارند. از تالار مریم گرفته تا تالار کوهان شتر، مسیر برزخ، بلور و تالار عروس .

این غار یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی و جهانگردی کشور است که با وجود حوضچه های به هم پیوسته داخل آن به یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان تبدیل شده است.»

خانه هراکلس

اولین ماجراجویی ما در غار کرفتو است. غار حیرت انگیزی که به دست ایرانیان باستان و بدون استفاده از ابزار برقی و تنها باوسایل دستی ساخته شده.

در واقع این غار مجموعه ای از تلاش انسان باستان برای داشتن زندگی بهتر و ایمن بوده است. این اثر باستانی و تاریخی در صخره مرتفعی در 70 کیلومتری شمال غرب شهر دیوان دره استان کردستان واقع شده است.

غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی به حساب می آید و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است. جالب است بدانید با سکونت انسان در این غار تغییرات باورنکردنی در آن ایجاد شده. تغییراتی مانند اتاق های تودر تو، راهرو و دالان عبوری و ... از این جهت می توان گفت غار کرفتو در میان غارهای دست کند از شهرت خاصی برخوردار است، غاری که از لحاظ بافت ساختمانی معماری بی نظیری دارد.

 ارتفاع دهانه ورودی غار از سر تپه حدود 20 الی 25 متر است، ساختمان غار به دوره اشکانی و حدودقرن سوم پیش از میلاد بازمی گردد. وقتی وارد کرفتو می شوید اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب می کند معماری زیبا و خاص در کنار نقوش حکاکی شده روی تخته سنگ هاست.

این حکاکی های ظریف، نقوش حیوانات و انسان ها را به تصویر می کشد اما متاسفانه به علت تخریب قسمتی از غار، تعداد اتاق ها و راهروهای موجود در کلیه طبقات در حال حاضر مشخص نیست و به نظر می رسد مجموعه معماری صخره ای و دست ساز غار بسیار گسترده تر از وضعیت فعلی آن بوده. روی سردر ورودی یکی از اتاق های طبقه سوم کتیبه ای یونانی وجود دارد که تا حد زیادی صدمه دیده، دراین کتیبه در مورد الهه هراکلس نوشته شده : "این خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است."  به همین دلیل بسیاری این غار را معبد الهه یونانی نامیده اند.

هیجان در کنار خفاش ها

این بخش مربوط می شود به افراد ماجراجو، یعنی کسانی که قصد دارند با خفاش های آویزان در نقطه ای تاریک رو در رو شوند، اگر پایه این ماجراجویی دلهره آور هستید با ما باید تا نزدیکی شهر زنجان سفر کنید، آن هم در غاری تاریک و مخفوف که نفس را در سینه هر ماجراجویی حبس می کند و وحشت را به جانش می اندازد.

نام اصلی این غار "گلجیک" است . اما مردم این غار را با نام "غار خفاش ها " می شناسند، محلی تاریک که چشم چشم را نمی بیند وتنها چیزی که توجه شما را به خود جلب می کندبرق چشم های صدها خفاشی است که به شما خیره شده اند. باید دل نترسی داشته باشیدکه پا به غار خفاش ها بگذارید، جایی که در بدو ورودتان خفاش ها در حرکتی دسته جمعی به استقبالتان می آیند و کمی جلوتر اسکلت و جمجمه های حیوانات و حتی انسان مو به تنتان سیخ می کند.

 این غار نه تنها قدیمی ترین غار است، بلکه جزو ترسناکترین غارهای ایران به حساب می آید، اما یادتان نرود برای رفتن به این غار باید آدابی را رعایت کنید تا به زندگی این خفاش ها آسیبی نزنید. خفاش ها زندگی آرامی را تجربه می کنند پس بهتر است با آرامش و سکوت وارد غار شوید و از آنها دیدن کنید.

 شاید بهترین زمان برای ورود به غار هنگام غروب است، وقتی که خفاش ها به صورت دسته جمعی از غار خارج شده و تا چند کیلومتر از محل زندگی شان دور می شوند.

این غار در 35 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زنجان واقع شده. گلجیک به طور طبیعی از فرسایش سنگ های آهکی پدید آمده و به خاطر داشتن آب و هوای مناسب روزگاری مکان خوبی برای انسان های پیش از تاریخ بوده است .

یک جای دنج و راحت

نوری که از میان سنگ های کف و سقف این غار به اطراف تابیده می شود انسان را مجذوب خود می کند. این نور، زیبایی شگفت انگیزی را در این غار ایجاد کرده و به همین دلیل این غار عنوان زیباترین غار جهان را به دوش می کشد. برای رفتن به  "غارکتله خور "  باید خودتان را به 165 کیلومتری جنوب استان زنجان برسانید تا از نزدیک شاهد زیبایی های آن باشید.

کتله خور معانی مختلفی مثل تپه خورشید، روستای بدون خورشید و ... را می دهد اما مناسبترین معنی به دست آمده از این کلمه، یک کاربرد ترکی است. کتله به معنی پستی و بلندی و ناهمواری های داخل غار و خور به معنی راحتی و آسانی که در نهایت معنی پستی و بلندی های راحت و دنج را می دهد.

 غار کتله خور در دل کوه ساقیزلو واقع شده و به اعتقاد کارشناسان این تپه در حدود 30 میلیون سال قدمت دارد. زمان کشف این غار توسط انسان ها معلوم نیست ولی مردم شهرستان گرماب داستان های زیادی درباره این غار دارند، مثلا برخی از اهالی بر این باورند که تعدادی از افراد به داخل این غار رفته اند اما هنگامبازگشت موفق نشده اند راه را پیدا کنند.

دهانه ورودی غار کتله خور به صورت طاق مثلثی شکل و به قطر 70 سانتیمتر است و تنها راه دسترسی به غار از همین قسمت است.

اما اگر راغب شده اید به این غار بروید باید بدانید که هشت متر از مسیر را باید به صورت سینه خیز حرکت کنید. این غار از لحاظ وسعت دومین غار جهان و از لحاظ زیبایی اولین غار جهان شناخته شده است. در این غار شما می توانیدشاهد دهلیزها، گذردگاه ها، ستون های عظیم و تعدادی قندیل های توخالی و نیسانی که جزو کمیابترین قندیل ها هستند، باشید.

در این غار اصلا حوصله تان سرنمی رود چرا که می توانید از نزدیک قندیل هایی را تماشا کنیدکه به شکل های مختلف مثل گل کلمی، شیر خوابیده، پنجه شیر، پای فیل، لباس عروس، سگ شکاری، نخل سوخته و ... هستنداما شگفت انگیزترین موضوع درباره این غار است که در هر گوشه از این غار هوای متفاوتی را احساس خواهید کرد. مثلا در ورودی غار هوا خنک است اما هر چه که جلوتر برویم هوا گرمتر شده و رطوبت بیشتر می شود.

غار سنگ شکنان

در کشورمان غار سنگی وجود دارد که سنگ تراشان استان فارس با دستان خود آن را خلق کرده اند. این غار به غار سنگ شکنان معروف است و در جنوب غربی شهرستان جهرم استان فارس قرار دارد، سال ها پیش عده ای سنگ تراش در دل کوهی نزدیک شهرستان جهرم این غار را به وجود آوردند.

با وجود اینکه برخی از ساکنان محلی و کارشناسان، قدمت این غار را مربوط به دوره فویه می دانند اما هنوز نمی توان تاریخ دقیقی در مورد زمان ساخت تونل های غار عنوان کرد. سنگ تراشان جهرمی برای امرار معاش خود، سنگ های غار را استخراج می کردند و در آن زمان سنگ شکنان جهرم از غار، سنگ های سفید آهکی و شکل پذیر به دست می آوردند و از سنگ های آن به عنوان نمای ساختمان ها، تزئین سردرها، سنگ فرش کف منازل و بقاع متبرکه و سایر بناهای مهم استفاده می کردند.

 نمونه این سنگ های کار شده را می توانید در بناهای شیراز به خصوص در مسجد جامع عتیق و بیمارستان نمازی تماشا کنید. جالب است بدانید سنگ شکنان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری از تخریب غار، بعد از چند متر پیشروی، ستون هایی را به جا گذاشته اند که این امر، موجب زیبایی بیشتر غار شده است. دهانه غارهای سنگی درون کوه آنقدر بزرگ است که می توان با خودرو در آن رفت و آمد کرد.

تیشه سنگ تراشان جهرمی جاغذبه ای در غار به وجود آورده که آن را به یکی از زیباترین غارهای دست ساز سنگی جهان تبدیل کرده و میراثی زیبا بر جای گذاشته است. این غار دارای 20 مدخل ورودی و 200 متر طول است و عرض آن از 60 تا 130 متر متغیر است که در مجموع مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع را پوشش می دهد.

پاتوقی برای حرفه ای ها

صبر کنید! قبل از خواندن این مطلب باید بدانید که اگر غارنورد حرفه ای نیستید حتی فکر سفر کردن به این غار را به سرتان راه ندهید، از غار "سم" حرف می زنیم، جایی که در ارتفاعات 1700 متری کوه خواجه قنبر در استاتن گلستان قرار دارد و دو سال پیش کشف شد.

غاری با دهلیزها و طاق های زیبا که وجود آب در آن جلوه خاصی به غار بخشیده است. این غار 375 متر عمق داشته و درون آن 21 چاه وجود دارد، در هنگام ورود به این غار با مسیر تنگ و باریکی مواجه می شویم که به مسیر "خرچنگ رو" معروف است ولی برخلاف خرچنگ روهای غارهای دیگر کشورمان، تنگناهای این غار تمامی ندارد و اغلب مسیر را باید به یک سمت حرکت کرد و حتی امکان برگرداندن سر وجود ندارد.

مشکل دیگری که در مسیر این غار بر سر راه غارنوردان وجود دارد کاهش دماست. به همین خاطر داشتن امکانات غارنوردی در این غار و حرفه ای بودن الزامی است. دراین غار هر چه جلوتر می روید سرد و سردتر می شود. در واقع از چاه 19 به بعد، دمای هوای درون غار کاهش می یابد و به 6 درجه سانتیگراد می رسد و باید برای گرم کردن بدن برنامه ریزی کرد، در غیر این صورت غارنوردان نمی توانند به مسیر خود ادامه بدهند.

به نظر غارنوردان حرفه ای این غار بسیار خطرناک است، چرا که به دلیل مسیرهای دشوار کار امدادرسانی بسیار سخت و حتی غیرممکن است، به همین خاطر تیم های بازدیدکننده باید کاملا آماده و مجهز باشند وگرنه یک حادثه ساده و یک اتفاق کوچک امکان دارد به مرگ آنها منجر شود.معابر غار سم به قدری تنگ و پرپیچ و خم است که تنها یک فرد می تواند خود و کوله اش را عبور دهد.

تحقیقات درباره قدمت غار سم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده اند اما نمونه های کشف شده از جمجمه انسان و حیوانات در این غار نشاندهنده قدمت بالای آن است. شاهد این ادعا کشف اسکلت خفاشی است که 10 برابر بزرگتر از اسکلت خفاش های معمولی به نظر می رسد. خفاش های این غار به دلیل نامشخصی تقریبا از بین رفته اند و جالب اینکه اکثرل اسکلت های آنها در یک نقطه جمع شده اند اما این استخوان ها تنها نشان زندگی در غار نیستند، نوعی پروانه خاص هم تا چاه چهار وجود دارد که از نوع کمیاب است.

جایی برای نگاره و باستان شناسی

سیوندهمان سیوند پارس متشکل ازسی +وند بمعنای سی قوم پارس می‌باشد. که این مکان از سی قوم تشکیل شده بوده‌است. بنا بر شواهد محل زندگی یا محل گردهمایی سران و بزرگان اقوام پارسی در زمان هخامنشیان وحمل سنگ‌های تخت جمشید در یک منطقه خوش آب وهوا بوده‌است.

غارسیوند ؛  در ۱ کیلومتری سیوند بر فراز کوههای سیوند قرار دارد و یکی از نخستین پناهگاهای بشر است که در آن نقاشی‌ها و کنده کاری‌هایی در پیش از تاریخ کشف شده‌است.این اثر در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ بشماره ۹۸۳۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. غارسیوند،  بر بالای سیوندخرابه و در شرق امامزاده عقیل و گورستان صفوی سیوند قراردارد.

سیوند در عهد صفویه درنزدیکی امامزاده عقیل در محلی که امروز به سیوند خرابه مشهور است قرار داشته‌است و چنان که از قبر نوشته‌های قبرستان امامزاده عقیل بر می‌آید در اوایل قرن یازدهم هجری قمری در اینجا ساکن شده‌اند. تا اینکه سیوند در سال ۱۱۳۴ در حمله محمود افغان بکلی ویران شد و مردم آن برای چند سالی در کوههای تنگ خشک زندگی کردند و سپس از بیم هجوم‌های گوناگون به مکانی در جنوب سیوند کنونی بنام ده کهنه کوچ کردند. بر اثر هجوم‌های زیاد و فقر شدید بسیار زیادی از سیوندی‌ها از ده کانه به نواحی جنوبی فارس مثل عسلویه مهاجرت کردند که دیگر اخبار چندانی ازآنها وجود ندارد. چند خانواده هم به رابر (اسکر) در کرمان مهاجرت کرده‌اند که بسیار مردمانی دلیر و مهمان نواز هستند. باقی‌مانده مردم سیوند در زمان قاجار در جای امروزی سیوند سکنی گزیدند.

برگرفته از : سایت بیتوته

بیشتر بدانید و بخوانید

مختصات و معرفی  مرتبط با غارهای ایران‏‎‏